Νικουριά Εκτύπωση
Συντάχθηκε απο τον/την J.P.Tournefort   
Κυριακή, 09 Νοέμβριος 2008 11:49

 

Ο βόρειος άνεμος μας έκανε να εγκαταλείψουμε για δεύτερη φορά το σχέδιο μας να πάμε στην Πάτμο. Για ποιον λόγο να αντιμαχόμαστε τον Αίολο; Μας έριξε προς την Αμοργό, νησί που αξίζει να το προσέξει ο ταξιδιώτης. Αλλά, καθώς είχε φουσκοθαλασσιά, προσορμιστήκαμε στη Νικουρία, έναν απόκρημνο βράχο σε απόσταση ενός μιλίου από την Αμοργό.

Η Νικουρία είναι ένας μαρμάρινος όγκος στη μέση του πελάγους, σχετικά χαμηλός, αλλά με περίμετρο 5 μιλίων, στον οποίο δεν βλέπει κανείς παρά μόνον κατσίκες, αρκετά ισχνές, και πέρδικες κόκκινες, καταπληκτικής ομορφιάς, που μας αποζημίωσαν για την κακοπέραση που είχαμε στη Δονούσα. Οι Έλληνες της ακολουθίας μας επιδόθηκαν σε μεγάλη σφαγή τους. Αν και ήταν κάπως στεγνές και σκληρές σαν δέρμα, μας φάνηκαν εξίσου νόστιμες με εκείνες του Περιγκόρ. Όσο για τα φυτά, δεν είχαμε πολλή τύχη σε αυτό το ξερονήσι. Αναφέρω, ωστόσο, δύο που δεν έχουν περιγραφεί, παρ' όλο που φύονται και σε ορισμένα άλλα νησιά της Ελλάδας.

Asparagus creticus fruticosus, crassioribus et brevioribuw aculeis, magnu fructu
[Ασπάραγος ο κρητiκός, θαμνώδης, πυκνάκανθος και βραχυάκανθος, μείζονος καρπού] Η σημερινή του ονομασία είναι Asparagus aphyllus, κοινώς άγριο σπαράγγι ή σπαραγγούδι.

Το φυτό αυτό φύεται μέσα από τις σχισμές των βραχούν από βλαστούς μακρούς, μήκους ενός πόδα μέχρι δύο ποδών και πάχους τριών περίπου γραμμών. Οι βλαστοί είναι σννεστραμμένοι, τραχείς, γκριζωποί, συχνά κυρτοί προς τα κάτω, πολύκλαδοι από τη βάση, με κλάδους υποδιαιρεμένους σε πολλά κλωνάρια, τα οποία είναι αυλακωτά, πάχους μίας γραμμής, ανοιχτοπράσινα προς το πράσινο της θάλασσας. Κατά διαστήματα έχουν χονδρά αγκάθια, που είναι τοποθετημένα πολλά μαζί. Τα μεγαλύτερα από αυτά έχουν μήκος 7-8 γραμμές και πάχος 1 γραμμή. Τα άλλα έχουν το μισό μήκος, αλλά είναι όλα σκληρά, ανοιχτοπράσινα, ραβδωτά, υπόξανθα καί ενίοτε μαυρειδερά στο άκρο. Από τη βάση των αγκαθιών και κατά μήκος των κλάδων αναπτύσσονται πολλά μικρά άνθη, που υποβαστάζονται από πολύ λεπτούς μίσχους. Κάθε άνθος έχει έξι πρασινοκίτρινα πέταλα. Είναι οξύληκτα και ραβδωτά, διατεταγμένα αστεροειδώς, συνήθως λυγισμένα προς τα κάτω και έχουν μήκος δυόμισυ γραμμές και πλάτος μία γραμμή. Η ωοθήκη είναι σαν μικρό κουμπί, με τρεις γωνίες, και περιβάλλεται από έξι στήμονες μήκους δύο γραμμών, με κίτρινο γυρεόσακο. Το άνθος έχει οσμή τράγου. Ο καρπός έχει διάμετρο μισού δακτύλου και περιέχει τρία στρογγυλά εξογκώματα, καθένα από τα οποία φέρει έναν σπόρο σφαιρικό και σκληρό. Το φυτό αυτό ποικίλλει και υπάρχουν ορισμένα που έχουν αγκάθια μήκους ενός δακτύλου.

Apium graecum saxatile, crothmi folio
[Άπιον το ελληνικόν, πετραίον, μετά κριθμίου φύλλου].

Ο βλαστός αυτού του φυτού, που βγαίνει επίσης από τις σχισμές των βράχων, αναπτύσσεται σε ύψος έως δύο ποδών, είναι χονδρός σαν το μικρό δάκτυλο και διακεκομμένος με πολλά γόνατα. Είναι συνεστραμμένος, πολύκλαδος, και φέρει στη βάση του πολλές δέσμες πυκνών φύλλων, παρόμοιων με εκείνα του κρίταμου με τα οποία κάνουν τουρσί. Τα φύλλα έχουν μήκος μισού πόδα και πλάτος τριών-τεσσάρων δακτύλων, χρώμα πράσινο της θάλασσας, και είναι σαρκώδη και εύθραυστα, δις τρισχιδή, με φυλλάρια μήκους εννέα-δέκα γραμμών και πλάτους μίας γραμμής, οξύληκτα, με γεύση αρωματική και πικάντικη. Η βάση των ψύλλων είναι συνεπτυγμένη αυλακοειδώς και περιβάλλει ένα τμήμα τον βλαστού, ο οποίος φέρει ραβδώσεις και είναι γεμάτος μυελώδη ουσία. Διακλαδίζεται από τη βάση του και έχει πυκνά φύλλα παρόμοια με τα προηγούμενα, μήκους όμως μόνον δύο ή τριών δακτύλων. Τα φύλλα των κλάδων έχουν μήκος μόνον έναν έως ενάμισυ δάκτυλο. Όλοι οι κλάδοι και οι υποδιαιρέσεις τους καταλήγουν σε στρογγυλές δέσμες, μεγέθους δύο δακτύλων, των οποίων οι μίσχοι έχουν μέγεθος ενάμισυ δάκτυλο, είναι χνουδωτοί, καθώς και η κορυφή του φυτού, και φέρουν άλλες μικρές δέσμες με άνθη πον έχουν πέντε λευκά πέταλα, μήκους μόνον μιάμισυ γραμμής. Η ωοθήκη και ο κάλυκας των ανθέων γίνονται σπόροι μήκους μιας γραμμής και ενός τετάρτου. Είναι γκριζωποί, με μέγεθος μικρότερο από μισή γραμμή, οξύληκτοι στα δύο άκρα, λίγο κυρτοί, ραβδωτοί, πικροί και αρωματικοί.

Το ωραίο αυτό φυτό φύεται, στον πιο απόκρημνο βράχο της Νικουριάς. Είναι παράξενο ότι τα μέρη που βρίσκονται μερικές οργιές ψηλότερα από τα άλλα μέρη του τόπου παράγουν φυτά που δεν υπάρχουν στην πεδιάδα. Όταν αποβιβαζόμαστε σε ένα νησί, δεν παραλείψαμε να πληροφορηθούμε αν υπήρχε κανένα εξωκλήσι της Παναγίας, όντας βέβαιοι ότι θα βρισκόταν στο πιο απρόσιτο σημείο και, κατά συνέπεια, θα ήταν το πιο κατάλληλο για τις έρευνες μας. Όλη η ευλάβεια των περισσότερων Ελλήνων συνίσταται στο να επισκέπτονται τα εξωκλήσια, όπου φθάνουν χύνοντας ποτάμια ιδρώτα. Οι Έλληνες θεωρούν δικαίως τη συνακόλουθη κούραση ως έναν από τους σκληρότερους εξιλασμούς που μπορεί να υποστούν σε τούτο τον κόσμο. Λιώνοντας λοιπόν από τον ιδρώτα, σπεύδουν να σταυροκοπηθούν καμιά δωδεκαριά φορές επανειλημμένως και να κάνουν άλλες τόσες μετάνοιες, όχι μόνο με το κεφάλι αλλά και με το μισό τους σώμα. Κατόπιν, εάν το καντήλι δεν είναι αναμμένο, το ανάβουν με το τσακμάκι τους και καίνε 2-3 κόκκους λιβάνι πάνω σε μια επίπεδη πέτρα. Ασπάζονται την εικόνα της Παναγίας και τις άλλες που βρίσκονται εκεί. Οι εικόνες αυτές δεν είναι ανάγλυφες, καθώς οι Έλληνες δεν θα μπορούσαν να ανεχθούν τέτοιο πράγμα, αλλά ζωγραφισμένες χονδροειδώς επάνω σε κομμάτια ξύλου με χρυσό φόντο. Όσοι θεωρούνται ζωγράφοι σε αυτήν τη χώρα, επειδή δεν ξέρουν να σχεδιάζουν, χρησιμοποιούν ένα διάστικτο χαρτί για να σημειώνουν τα χαρακτηριστικά των μορφών. Αυτά τα διάστικτα διαιωνίζονται με την παράδοση από πατέρα σε γιο, από την εποχή του αγίου Λουκά, αφού όλες οι Παναγίες τους έχουν την ίδια στάση σαν εκείνην που αποδίδουν στον άγιο αυτό. Ενόσω καίγεται το θυμίαμα, οι αθώοι αυτοί άνθρωποι, κάνουν παρακλήσεις στην Παναγία για τις υποθέσεις τους και αναζητούν έναν παπά να λειτουργήσει, αν υποθέσουμε ότι κάποιος θα βρεθεί εκεί κοντά. Όλα τα παραπάνω είναι αξιέπαινα, αλλά είναι πολύ ανόητο να επιπλήττουν την Παναγία και τους αγίους εάν οι υποθέσεις τους δεν εξελιχθούν σύμφωνα με τις επιθυμίες τους. Οι γυναικούλες φέρνουν συνήθως ένα μικρό δοχείο με λάδι για να γεμίσουν το καντήλι ή ένα πολύ λεπτό κερί ή αφήνουν έναν παρά δίπλα στο καντήλι με σκοπό να αγορασθεί λάδι για να το ανάψουν μπροστά στο εικόνισμα.

Καθώς το κτίσιμο στη χώρα αυτή στοιχίζει φθηνά, όταν οι Έλληνες έχουν κάποιο πρόβλημα δωρίζουν καμιά εικοσαριά κορώνες για να κτίσουν ένα εξωκλήσι και για τον λόγο αυτό όλα τα νησιά είναι γεμάτα από εξωκλήσια. Προς μεγάλο σκανδαλισμό του Χριστιανισμού, οι ταξιδιώτες δεν έχουν συνήθως άλλο κατάλυμα. Εκεί μέσα φυλάσσουν ρούχα και εμπορεύματα, μαγειρεύουν και κοιμούνται. Αυτή η συνήθεια είναι πολύ παλαιά: ακόμη και η Άρτεμις και η Ήρα παραπονούνταν συχνά ότι οι άνθρωποι βεβήλωναν τους ναούς τους. Ας δώσει ο Θεός να μη βεβηλωθούν τα εξωκλήσια τα οποία αναφέραμε! Μόνον οι Έλληνες του Καθολικού δόγματος έχουν ορισμένη παιδεία ως προς την πίστη τους και τη λατρεία του αληθινού Θεού. Όσοι δεν έρχονται σε επαφή με τους ιεραποστόλους μας, είναι εξίσου αμαθείς σαν τους αγριότερους βαρβάρους. Όλη η επιδεξιότητα των παπάδων συνίσταται στο να εμπνέουν στο πλήρωμα τους φρίκη για τη Ρωμαϊκή Εκκλησία.

Είναι μια παρένθεση, τρόπος του λέγειν, που δεν έχει καμία σχέση με τη Νικουρία, όπου δεν υπάρχουν ούτε Έλληνες ούτε Λατίνοι. Αλλά τι να πει κανείς για ένα νησί εντελώς άγνωστο στους αρχαίους και τους συγχρόνους, το οποίο, άλλωστε, δεν παρουσιάζει τίποτε το ιδιαίτερο; Έπειτα από όλα αυτά, απλώς ξεκουραστήκαμε εκεί και τη νύχτα διεκπεραιωθήκαμε στην Αμοργό.

 

LAST_UPDATED2