Αθήνα (ΜΓ ΙΙ) Εκτύπωση
Συντάχθηκε απο τον/την Administrator   
Τετάρτη, 05 Νοέμβριος 2008 19:26

Τα ΜΓ ευρήματα της Αττικής μαρτυρούν μια αλλαγή στο οικιστικό μοντέλο. Το 90% των ευρημάτων της ΠΓ περιόδου προερχόταν από την Αθήνα και τα περίχωρά της, ενώ κατά την ΜΓ τα νεκροταφεία της υπόλοιπης Αττικής προσφέρουν όλο και περισσότερο υλικό. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η κίνηση προς την ακτή. Πολλοί ΜΓ τάφοι βρέθηκαν στην Ελευσίνα και αρκετοί στον Μαραθώνα και στη Μερέντα (αρχαίος Μυρρινούς), ενώ τα πρωιμότερα ευρήματα από το νεκροταφείο της Ανάβυσσου, λίγο μετά το 800 π.Χ., μαρτυρούν την ύπαρξη κάποιου ανθηρού οικισμού στη γύρω περιοχή.

Ακόμα πιο σημαντική είναι η αποκέντρωση του πλούτου. Αντίθετα με τους πλούσιους αθηναϊκούς τάφους των μέσων του 9ου αι., τώρα οι μόνοι τάφοι που ξεχωρίζουν για τα πλούσια κετρίσματά τους είναι δύο γυναικείοι ενταφιασμοί στην Ελευσίνα (λίγο πριν και λίγο μετά το 800 π.Χ.) και δύο ταφές καύσεως στην Ανάβυσσο της πρώιμης ΜΓ ΙΙ. Οι γυναίκες των τάφων της Ελευσίνας πρέπει να ήταν ιδιαίτερα εύπορες, αν κρίνουμε από την ποσότητα των κεραμικών και την ποιότητα των άλλων κτερισμάτων. Ο πρωιμότερος, ο τάφος Α, περιείχε 35, μικρά κυρίως, αγγεία, ένα ζευγάρι εξαίρετων χρυσών ενωτίων σε σχήμα μηνίσκου, ένα χρυσό και ένα χάλκινο δαχτυλίδι, τρεις χάλκινες πόρπες με τετράγωνο πλακίδιο, ένα περιδέραιο με ψήφους από χρυσό και ήλεκτρο, μία ελεφαντοστέινη καρφίτσα για τα μαλλιά, ένα ζευγάρι μικρών πήλινων υποδημάτων και ένα πήλινο ειδώλιο αλόγου.

Ο άλλος τάφος ονομάστηκε "της Ίσιδας", από το απροσδόκητο εύρημά του, ένα ειδώλιο της αιγυπτιακής αυτής θεότητας από φαγεντιανή. Τα υπόλοιπα ευρήματα περιλαμβάνουν τρεις σκαραβαίους από φαγεντιανή, δύο περιδέραια με ψήφους από φαγεντιανή (στο ένα εναλλάσσονται με ψήφους από ήλεκτρο), μια ελεφαντοστέινη περόνη, ένα ακόμη εξαίρετο ζευγάρι χρυσών μηνοειδών ενωτίων, δέκα δαχτυλίδια από ασήμι, χαλκό και σίδερο, δύο βραχιόλια, έξι χάλκινες πόρπες και μία μεγαλύτερη ασημένια και, τέλος, εβδομήντα περίπου μικρά αγγεία, ανάμεσα στα οποία και ένα ομοίωμα σιταποθήκης. Σαν σήμα του τάφου χρησιμοποιήθηκε υδρία τοποθετημένη πάνω από τις καλυπτήριες πλάκες.

Ο ανασκαφέας πιστεύει ότι οι δύο γυναίκες ήταν ιέρειες της Δήμητρας και έφτασε στο συμπέρασμα βοηθούμενος από τον Ηρόδοτο, που αναφέρει τη σχέση μεταξύ Ίσιδας και Δήμητρας και συσχετίζοντας την πληροφορία αυτή με το ειδώλιο της θεάς της σελήνης Ίσιδας που βρέθηκε στον τάφο. Εάν η σχέση των δύο θεοτήτων έχει πράγματι τόσο παλιές ρίζες, τότε πιθανότατα και τα μηνοειδή ενώτια έχουν κάποια τοπική συμβολική σημασία. Ακόμη κι αν το ειδώλιο δεν είναι παρά ένα διακοσμητικό αντικείμενο που αποκτήθηκε τυχαία, οι δύο τάφοι είναι σίγουρα πολύ πλουσιότεροι από όλους όσοι βρέθηκαν στα εκτεταμένα γεωμετρικά νεκροταφεία της Ελευσίνας. Οι νεκρές ήταν γυναίκες υψηλής τάξης και πιθανώς σεβάσμια δημόσια πρόσωπα: οι τάφοι τους είναι γεμάτοι από πάμπολλα μικρά αγγεία, που δεν φαίνεται να ανήκουν στο προσωπικό νοικοκυριό των νεκρών.

Οι δύο τάφοι της Ανάβυσσου φαίνεται πως ήταν ακόμη πλουσιότεροι από εκείνους της Ελευσίνας. Στον τάφο 51 βρέθηκαν δύο ζευγάρια περίτεχνων χρυσών κοσμημάτων, όπως τα μηνοειδή ενώτια, παρόμοια με εκείνα του τάφου Α της Ελευσίνας, και τέσσερις σπειροειδείς ψήφοι, που μοιάζουν να έχουν επηρεαστεί από την τέχνη του Βορρά. Στο άλλο τάφο (αρ. 2), μέσα σε αμφορέα με λαβές στην κοιλιά και πλούσια διακόσμηση, βρέθηκε πραγματικός θησαυρός: μια χρυσή αλυσίδα με απολήξεις σε μορφή κεφαλής φιδιού, δύο χρυσά δαχτυλίδια, τμήμα χρυσού διαδήματος με εμπίεστα ζώα και τέσσερις χρυσές πόρπες, δύο χάλκινες πόρπες, θραύσματα χάλκινης φιάλης και ένας σκαραβαίος από φαγεντιανή.

Τα νεκροταφεία της Αθήνας, αντίθετα, δεν μας προσφέρουν πολλά κατά την περίοδο αυτή. Ένα ειδώλιο αιγυπτιακού χαρακτήρα από φαγεντιανή προέρχεται από τάφο σύγχρονο περίπου με εκείνον της ϊσιδας, ενώ τέσσερεις τάφοι έδωσαν χρυσές ταινίες με απλές τεθλασμένες ή ενάλληλες γωνίες. Κανένα από τα λιγοστά αυτά πολύτιμα αντικείμενα δεν προέρχεται από τον Κεραμεικό ή τον Άρειο Πάγο.