Ορυχείο Θάσου Εκτύπωση
Συντάχθηκε απο τον/την Administrator   
Τρίτη, 21 Οκτώβριος 2008 17:42

Στο λόφο Τζίνες, που βρίσκεται στην ορεινή περιοχή της νότιας Θάσου, ανάμεσα στις Μαρκές και στα Λιμενάρια, εντοπίστηκαν, σε κοιτάσματα αιματίτη, 20 θέσεις με ενδείξεις εξόρυξης ώχρας, Η ανασκαφική έρευνα σε μερικές από αυτές (Τ1, Τ2, Τ3, και Τ6) τοποθετεί τις πρωιμότερες δραστηριότητες εξόρυξης στην Ανώτερη Παλαιολιθική περίοδο (θέση Τ1).

Η εξόρυξη ώχρας από κοιτάσματα αιματίτη τεκμηριώνεται στην Ευρώπη (Lovas Ουγγαρίας) από την Κατώτερη Παλαιολιθική, αλλά και στην Αφρική από την Ανώτερη Παλαιολιθική Περίοδο. Το ορυχείο της Θάσου αποτελεί ένα από τα πρωιμότερα.

Η ώχρα που χαρακτηρίστηκε ως ο "χρυσός" της Παλαιολιθικής, χρησιμοποιήθηκε ως χρωστική ύλη, κατά τη δημιουργία των βραχογραφιών, για την κόσμηση του ανθρώπινου σώματος, το συμβολισμό του αίματος και συνεπώς της ζωής. Η πρώιμη χρήση της από τον ανθρωπολογικό τύπο του Νεάντερταλ (Homo sapiens neanderthalensis) βεβαιώνεται αρχαιολογικά σε ταφές της Μέσης Παλαιολιθικής περιόδου, στις οποίες σημειώθηκε εναπόθεση ώχρας στους νεκρούς. Η συστηματική της εξόρυξη, η πολύμορφη επεξεργασία και εκτεταμένη χρήση της σημειώνεται κατά την Ανώτερη Παλαιολιθική. Η συστηματική συλλογή και επεξεργασία (καύση) της σιδηρούχας ώχρας με στόχο την εξασφάλιση περισσότερων χρωματικών τόνων, από κόκκινο έως κίτρινο, αποτελεί κατάκτηση του σύγχρονου ανθρωπολογικού τύπου (Homo sapiens sapiens).

Η διερεύνηση των ορυχείων στις θέσεις Τ1, Τ2, Τ3 και Τ6 έδωσε σημαντικότατες πληροφορίες για τις μεθόδους εξόρυξης και τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν. Ερευνήθηκαν στοές μήκους 4-7 μέτρων, πλάτους 1,80-3 μέτρων και ύψους 0,60-1 μέτρου. Η εξόρυξη έγινε οριζόντια, με διαδοχική λάξευση της οροφής της στοάς. Οι αποθέσεις στο "δάπεδο" των στοών υποδηλώνουν την περιοδική εκμετάλλευση των ορυχείων. Στο κεντρικό μέρος των στοών, όπου οι μεταλλωρύχοι κινούνταν περισσότερο, το "δάπεδο" της στοάς ήταν πιο τριμμένο.

 Στα πλάγια μέρη των στοών βρέθηκαν τα άχρηστα κομμάτια λατύπης και εργαλεία φθαρμένα από τη χρήση. Πρόκειται για εργαλεία από κέρατο, κόκκαλο και πέτρα. Ανάμεσά τους διακρίνονται εργαλεία εξόρυξης αλλά και τέχνεργα κατάλληλα για την απόλυψη και την αποθήκευση της ώχρας.

Για την εξόρυξη χρησιμοποιούνταν εργαλεία κρούσης (ακατέργαστες φυσικές κροκάλες) και σφήνες (κέρατα ελαφιδών και οστά μεγάλων ζώων). Ίχνη από κεράτινες σφήνες παρατηρήθηκαν στα τοιχώματα και στην οροφή των στοών του ορυχείου Τ1. Οι αιχμές των κεράτων που βρέθηκαν ήταν, εξαιτίας της εντατικής χρήσης, ιδιαίτερα αποστρογγυλεμένες. Στο ορυχείο Τ2 δε βρέθηκαν ίχνη από κεράτινες σφήνες, που σημαίνει ότι εδώ εφαρμοζόταν μόνον η τεχνική της κρούσης με λίθινα εργαλεία.

Για την απόληψη της ώχρας χρησιμοποιούνταν οστέινες σπάτουλες και για την αποθήκευση της θήκες από κέρατα, από τα οποία είχε αφαιρεθεί η "σπογγώδης" ύλη. Στα λίθινα εργαλεία συγκαταλέγονται φολίδες και λεπίδες από οπάλιο και γκρίζο πυριτόλιθο.

Τα οστά και κέρατα ζώων που βρέθηκαν στις στοές συντελούν στην αποκατάσταση της πανίδας της περιοχής αλλά και στη χρονική τοποθέτηση της εκμετάλλευσης των ορυχείων. Αναγνωρίστηκαν τα παρακάτω είδη ζώων: άγριος ταύρος (Bos primigenius), άγριος όνος (Equus cf.Hydrundinus), κοινη έλαφος (Dama dama), έλαφος η ευγενής (Cervus Elaphus), δορκάδα (Capreolus capreolus) και αντιλόπη Saiga (Saiga Tatarica). Η παρουσία μεγάλων ζώων υποδηλώνει ότι η Θάσος ήταν ακόμη ενωμένη με τη γειτονική ακτή. Η ανεύρεση δε, στο ορυχείο Τ1, της αντιλόπης Saiga (ζώου της στέππας που εξαφανίστηκε κατά το τέλος του Πλειστόκαινου, όταν η νότια Ευρώπη και η Βαλκανική καλύφθηκαν από πυκνά δάση), ανάγει με βεβαιότητα την εκμετάλλευση της περιοχής πριν 10.000 χρόνια. Η χρονολόγηση κολαγόνου από οστέινα εργαλεία, με τη μέθοδο του άνθρακα 14, συντέλεσε τέλος στην ασφαλέστερη χρονολόγηση του ορυχείου Τ1 στην Ανώτερη Παλαιολιθική (20.300 πριν από σήμερα).

LAST_UPDATED2