Gistor

Το σπήλαιο Σκοτεινή στο χωριό Θαρρούνια, βόρεια του Αλιβερίου, είναι από τα μεγαλύτερα σπήλαια της Εύβοιας. Βρίσκεται κάτω από πλάτωμα με απεριόριστη θέα προς τα βουνά της κεντρικής Εύβοιας και τον νότιο Ευβοϊκό κόλπο, και πάνω από απότομο φαράγγι με ξεροπόταμο. Έχει μικρή στενή είσοδο σε εσοχή ψηλού βράχου κοντά σε πλάτωμα. Μετά από ένα μακρόστενο διάδρομο 30 μ., με ύψος αρκετό για να περπατήσει όρθιος ένας άνθρωπος, καταλήγει σε κεντρική αίθουσα όπου δεν φτάνει καθόλου το φυσικό φως.

Εκεί ανασκάφτηκαν επιχώσεις της Νεολιθικής, οι οποίες περιέχουν επάλληλα δάπεδα και εστίες, ανάμεσα στα οποία, κατά την ανασκαφή προβάλλουν κεφαλές σταλαγμιτών. Η μεγάλη ποσότητα και πυκνότητα ευρημάτων υποδηλώνουν ότι το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε εντατικά από το τέλος της 6ης έως την 4η χιλιετία π.Χ.

Τα υλικά κατάλοιπα περιλαμβάνουν πλούσια συλλογή αγγείων με διακόσμηση, άβαφων και μονόχρωμων αγγείων οικιακής/μαγειρικής χρήσης, πιθάρια αποθήκευσης, εργαλεία από οψιανό και πυριτόλιθο, λειασμένα αλεστικά εργαλεία, οστέινα εργαλεία, αλλά και οστά οικόσιτων ζώων και θηραμάτων, τα οποία τεκμηριώνουν τη χρήση του σπηλαίου για διαβίωση και αποθήκευση.

Το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε πιθανώς παράλληλα με εγκατάσταση που βρέθηκε στο πλάτωμα ακριβώς πάνω από το σπήλαιο, ενώ στην ευρύτερη περιοχή εντοπίστηκε και νεολιθικό νεκροταφείο. Το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε σποραδικά και κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού και Ύστερη Εποχή του Χαλκού, και στη συνέχεια κατά τους ιστορικούς χρόνους, κυρίως τον 5ο και 4ο αι. π.Χ., όπως φαίνεται από αρκετά όστρακα ερυθρόμορφων κρατήρων και σκύφων, υπολείμματα ενδεχομένως κάποιας λατρευτικής χρήσης του χώρου.