Gistor

Η Φαιστός βρίσκεται στο κέντρο της εύφορης κοιλάδα της Μεσαράς. Το ανάκτορό της θεωρείται το αισθητικά αρτιότερο από τα μινωικά ανάκτορα, αν όχι από όλα τα ανάκτορα της Μέσης Ανατολής. Βρίσκεται σε ένα τεχνητά ισοπεδωμένο λόφο, στοιχείο που αποτελεί εξαίρεση συγκρινόμενο με τα υπόλοιπα. Οι λόγοι οικοδόμησής του σε αυτή τη θέση δεν αναζητούνται τόσο στην ανάγκη ασφάλειας, όσο στο κύρος που έδινε η πανοραμική θέα της κοιλάδας και της ιερής κορυφής της Ίδης.

Το πρώτο ανάκτορο της Φαιστού κτίστηκε γύρω στο 2000 πΧ με ενιαίο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Τα λείψανα αυτού του πρώτου ανακτόρου διατηρούνται πολύ καλύτερα από τα αντίστοιχα της Κνωσού. Από το συνολικό χαρακτήρα της εγκατάστασης, τα κλιμακοστάσια και τα πεσμένα οικοδομικά υλικά και διακοσμητικά υλικά είναι βέβαιη η ύπαρξη ενός δευτέρου ορόφου, ενώ δεν αποκλείεται και η ύπαρξη τρίτου.

Στα δυτικά του ανακτόρου δύο αυλές που συνδέονταν μεταξύ τους με πλατιές σκάλες αποτελούν το θεατρικό χώρο του ανακτόρου. Από εκεί μια πολύ πλατιά σκάλα οδηγούσε σε διαδοχικούς προθαλάμους με κιονοστοιχίες και ένα φωταγωγό. Από εκεί μπορούσε κανείς να οδηγηθεί στην κεντρική αυλή ή σε έναν περίστυλο χώρο.

Ανάμεσα στην κεντρική είσοδο και την κεντρική αυλή υπήρχαν δύο σειρές αποθηκών με κοινό προθάλαμο. Στη βόρεια πλευρά της κεντρικής αυλής βρισκόταν μια μικρότερη πλακοστρωμένη αυλή και ένας στενός διάδρομος, ενώ δυτικότερα βρισκόταν μία άλλη, στεγασμένη. Τα διαμερίσματα της εισόδου στην κεντρική αυλή ήταν στρωμένα με πλάκες και είχαν ένα δεύτερο όροφο. Στα ανατολικά αυτού του τμήματος υπήρχε ένα πολύθυρο. Στο εσωτερικό της κεντρικής αυλής μάλλον ήταν αναρτημένοι ιστοί σημαιών, ανάλογοι με εκείνους που αποδίδονται στην ανάγλυφη παράσταση του ρυτού της Ζάκρου, ενώ στο κέντρο της ανατολικής βρισκόταν ένας κλίβανος.

Στη βόρεια πτέρυγα του ανακτόρου βρίσκονταν τα βασιλικά διαμερίσματα, η πρόσβαση στα οποία γινόταν από σκάλα που ξεκινούσε από μία περίστυλη αυλή. Στην ανατολική πτέρυγα παρατηρείται παρόμοια διάταξη με τα βασιλικά διαμερίσματα που θα ήταν κατάλληλα για κατοίκηση τους χειμερινούς μήνες. Εκεί βρισκόταν μια μεγάλη αίθουσα που διέθετε δικό της λουτρό και στεγασμένη βεράντα και ονομάζεται συμβατικά δωμάτιο της βασίλισσας. Τα υπόλοιπα δωμάτια της ανατολικής πτέρυγας προορίζονταν μάλλον, όπως στην Κνωσό και τα Μάλια, για το υπηρετικό προσωπικό και διέθεταν δική τους, ανεξάρτητη έξοδο.

Μια σειρά κιόνων στη δυτική πτέρυγα δείχνει την ύπαρξη ενός τεράστιου δωματίου με μεσημβρινό προσανατολισμό. Η γυψολιθική επένδυση των τοίχων και του δαπέδου, καθώς και οι κόγχες σε τρεις από τους τοίχους του, υποδηλώνουν τη λειτουργία ενός πολύ σημαντικού χώρου. Δύο άλλα δωμάτια είχαν λατρευτική χρήση, ενώ δύο χώροι με ατομικά λουτρά και κοινή αίθουσα έχουν χαρακτηριστεί ως δωμάτια φιλοξενίας.

Στο παλαιό ανάκτορο της Φαιστού παρατηρούνται πολλές οικοδομικές φάσεις και η ιστορία του φαίνεται πολυπλοκότερη από εκείνην των άλλων ανακτόρων, μπορεί ωστόσο να παραβληθεί με την ιστορία των ανακτόρων της Κνωσού και των Μαλίων: ανοικοδόμηση ή μετατροπή στις αρχές της ΜΜ ΙΙ, καταστροφή από σεισμό στη διάρκεια της ίδιας φάσης, καταστροφή από πυρκαγιά στα τέλη της ΜΜ ΙΙ, νέα ανοικοδόμηση στις αρχές της ΜΜ ΙΙΙ, εδώ όμως πάνω στο ίδιο σχέδιο.

Η ΜΜ ΙΙ (β' φάση) είναι η καλύτερα γνωστή. Η δυτική πρόσοψη με τους ορθοστάτες και τη συνηθισμένη μινωική αρχιτεκτονική οδοντωτή διαμόρφωση, διατηρείται σε μήκος 70 μ. Βλέπει σε μια ευρύχωρη πλατεία που τη διασχίζει ένας πλακόστρωτος δρόμος, κατά μήκος του οποίου υπήρχαν τέσσερις σιτοβωλόνες.