Στις 8 Απριλίου υπογράφηκε τουρκοβουλγαρική συμφωνία. Με βάση τη συμφωνία αυτή οι Βούλγαροι ανέλαβαν να μην επιστρέψουν στο έδαφός τους το σχηματισμό σωμάτων ή άλλες ανατρεπτικές ενέργειες που θα στρέφονταν εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι Τούρκοι από την πλευρά τους, υποσχέθηκαν να διευκολύνουν την επιστροφή των προσφύγων στις εστίες τους, καθώς και να καταργήσουν τα έκτακτα τέλη που πρόσφατα είχαν επιβληθεί στις εισαγωγές από τη Βουλγαρία.

Σύμφωνα με το πρώτο άρθρο του Μεταρρυθμιστικού Προγράμματος οι δύο πολιτικοί πράκτορες της Αυστρίας και της Ρωσίας παρουσιάζονται στο Χιλμή Πασά στις 7/20 Ιανουαρίου. Πρόκειται για τον Μύλερ, πρώην αυστριακό Γενικό Πρόξενο στην Οδησσό και τον Ρώσο Γενικό Πρόξενο στη Βη ρυτό, Ντέμεριτς. Η βοήθεια, όμως, που τους δόθηκε ήταν ανεπαρκής και κάθε άλλο παρά έφεραν σε πέρας το έργο που τους είχε ανατεθεί

Μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου 1903 οι περισσότερες συμμορίες είχαν διασκορπιστεί για να ξεχειμωνιάσουν. Ορισμένες όμως έμειναν με το όπλο στο χέρι. Η ομάδα του Αργύρη και του Αποστόλ κράτησαν τις θέσεις τους στην περιοχή της Γευγελής. Η συμμορία του Τόλε συνέχισε τη δράση του στο Μορίχοβο μέχρι τις 16 Ιανουαρίου 1904 οπότε αποδεκατίστηκε από τους Τούρκους στο Γκοτζάκοβο. Μια άλλη συμμορία με δύναμη 30-40 ανδρών δρούσε στην περιφέρεια του Κράτοβο μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου όταν απωθήθηκε μέσα στο βουλγαρικό έδαφος.

Αλβανικές συμμορίες έκαναν την εμφάνισή τους στην Αχρίδα, τη Ρέσνα, τις Πρέσπες, το Κρούσοβο, το Δεμίρ Ισάρ και το Κίτσεβο. Επικεφαλής τους ήταν διαβόητοι κακοποιοί σαν τους Λιούμαν, Σεβκί μπέη, Σελίμ μπέη, Ασλάν Τσαούς, Ταχίρ Τόλε, Ραμντούκα, Αλί, Κιαζίμ. Ορισμένες από τις συμμορίες αυτές, που είχαν συσταθεί στην περιοχή της Δίβρης, είχαν προφανώς την ενθάρρυνση των τουρκικών αρχών. Πότε-πότε προέβαιναν σε δολοφονίες Σέρβων πατριαρχικών και τα εγκλήματά τους αποδίδονταν στη συνέχεια στους εξαρχικούς.

Στις αρχές του Γενάρη ιδρύεται στο Μοναστήρι, σύμφωνα με το βουλγαρικό πρότυπο, η “Εσωτερική Οργάνωση”. Ιδρυτές είναι ο μεγαλέμπορος Σπύρος Δουμάς, ο χειρούργος Σ. Νάλης από τη Γραδένιτσα Μοριχόβου, ο γιατρός Κωνσταντίνος Μιχαήλ γνωστός σαν Μόναχος και άλλοι. Σκοπός της οργάνωσης είναι ο συντονισμός του αγώνα στις πόλεις.

Στις αρχές του Φλεβάρη η κυβέρνηση Θεοτόκη, μετά από την πίεση της κοινής γνώμης και μελών της «Αόρατος Εταιρεία» τα οποία ίδρυσαν το «Μακεδονικό Κομιτάτο», αποφασίζει να στείλει στη Μακεδονία μια ομάδα αξιωματικών με σκοπό την μελέτη της εκεί κατάστασης. Στην Αθήνα βρίσκονται ήδη οι Κώττας με 3 άντρες του, τους Ράμο, Γκαδούτση και Ιωαννίδη , ο Παύλος Κύρου και ο Νίκος Πύρζας, έχουν έλθει προκειμένου να εκθέσουν στους ιθύνοντες την κατάσταση στη Μακεδονία και να προτείνουν τρόπους αντιμετώπισής της. Μαζί τους είναι και ο Σπύρος Δουμάς. Η αρχηγία της αποστολής ανατίθεται στον Αλέξανδρο Κοντούλη με διαταγή να προχωρήσει με μεγάλη μυστικότητα. Ο Κοντούλης προτείνει για τα υπόλοιπα μέλη της αποστολής τον Παύλο Μελά, τον Αναστάσιο Παπούλα και τον Γεώργιο Κολοκοτρώνη. Κάθε αξιωματικός έχει την δυνατότητα να πάρει μαζί του έναν ένοπλο συνοδό και ο Κοντούλης διαλέγει τον Ε. Καούδη, ο Μελάς τον Γ. Πέρρο, ο Κολοκοτρώνης τον Γ. Δικώνυμο-Μακρή και ο Παπούλας έναν συμπατριώτη του και εξάδελφό του από το Μεσολόγγι τον Απόστολο Τράγα.

Στις αρχές Μαΐου ο Βαγγέλης είχε πάει στο Μοναστήρι με τέσσερις συντρόφους του - τους Γρηγόρη, Χρήστο και Στέργιο και τον νεαρό παπά-Δημήτρη από το Στρέμπενο. Οι κινήσεις του είχαν γίνει γνωστές από τους εχθρούς του, οι οποίοι υπέθεσαν ότι στην επιστροφή θα έπαιρνε το τραίνο από το Μοναστήρι ως το Σόροβιτς κι από εκεί θα πήγαινε στο χωριό του, το Στρέμπενο, περνώντας από το Αετόζι

Στις αρχές Ιουλίου ο Μελάς αποφασίζει να πάει στη Κοζάνη, θέλει να συναντηθεί με ντόπιους παράγοντες για να σχεδιάσουν τρόπους αντίδρασης.

Στις αρχές Αυγούστου το Μακεδονικό Κομιτάτο επανδρώνει δύο σώματα υπό τους Γεώργιο Μπόλα και Παντελή Κόκκινο. Ο Κόκκινος έδρασε στο Βογατσικό απ΄ όπου καταγόταν, ενώ ο Μπόλας συγκρούστηκε με τουρκικό απόσπασμα στη Τσαρίτσανη και διαλύθηκε.

Φαίνεται ότι στο εσωτερικό του Μακεδονικού Κομιτάτου, έχουν αρχίσει οι πρώτες διχόνοιες. Ήδη έχουν δημιουργηθεί δύο παρατάξεις. Η μία υπό τον Καλαποθάκη και τον Πολίτη (τους ιδιώτες) και η άλλη, μάλλον, υπό τον Γεώργιο Μπαλτατζή και ίσως άλλους οι οποίοι πρόσκεινται προς την κυβέρνηση.

Στο μεταξύ ο Καούδης με τους άνδρες είχε φύγει από το Τύρνοβο και την Τετάρτη 15/28 Σεπτεμβρίου βρισκόταν στο Ζέλοβο και στη συνέχεια στο μοναστήρι της Αγίας Τριάδας. Μέχρι δε την Παρασκευή βρίσκονται μεταξύ Αγίας Τριάδας και Πισοδερίου προσπαθώντας να έλθουν σε επαφή με τον αγροφύλακα του Γέρμα προκειμένου να επισκεφθούν το χωριό του.

Στο μεταξύ, όπως είδαμε, ο Μελάς με τους άντρες του βρίσκεται στο Στρέμπενο. Αφού ξεκουράζονται το βράδυ της 15/28 Σεπτεμβρίου μέσα στο χωριό, την επομένη ο Μελάς συναντάει την αδελφή και τη χείρα του καπετάν Βαγγέλη και επισκέπτεται τον τάφο του. Στο Στρέμπενο έχουμε, ίσως, το πρώτο κρούσμα πλιατσικολογήματος από ελληνικής πλευράς. Κάποιος από τους άνδρες του Μελά που την προηγούμενη είχαν πάει να συλλάβουν τον Αργύρη Πέτρου, πήρε από το σπίτι του ένα τενεκέ με χρήματα. Ο Μελάς φώναξε τον υπαίτιο και του ζήτησε να τα επιστρέψει, και παρόμοια ήταν, σχεδόν πάντοτε, η αντίδραση των Ελλήνων αρχηγών σε παρόμοιες περιπτώσεις.

Στο μεταξύ το Μακεδονικό Κομιτάτο στην Αθήνα είχε δημιουργήσει σώμα υπό τον ανθυπολοχαγό πεζικού Γεώργιο Κατεχάκη ή Ρούβα, δυνάμεως 25 ανδρών, οι οποίοι είναι:

Στο Λέχοβο έρχεται και ο Σούλιος από το Ζέλενιτς μαζί με τον Γραμμενόπουλο και τους πληροφορεί ότι την ερχόμενη Κυριακή πρόκειται να γίνει στο Ζέλενιτς ο γάμος του γιου του εξαρχικού Στογιάν Γκότεφ και εκεί θα βρίσκονταν πολλοί κομιτατζήδες μεταξύ των οποίων και ο Κόλε από τη Μόκρενη, όπως επίσης και δύο Βούλγαροι αξιωματικοί.

Στο μεταξύ το Μακεδονικό Κομιτάτο είχε αποφασίσει να στείλει στη Μακεδονία το Γεώργιο Τσόντο ή Βάρδα ο οποίος επρόκειτο να αναλάβει την αρχηγία των ελληνικών σωμάτων μετά το θάνατο του Μελά . Ο Κατεχάκης έπασχε από κοίλη και σε λίγο θα αναγκασθεί να επιστρέψει στην Αθήνα. Το σώμα του Βάρδα αποτελείτο από 40 άνδρες, τους:

Στο μεταξύ τα ενωμένα σώματα του Κατεχάκη και Καούδη μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου γύριζαν στην περιοχή γύρω από το Ζέλοβο και Πισοδέρι, προκειμένου να συναντήσουν ντόπιους παράγοντες και να γνωρίσουν την περιοχή. Από επιστολή του Κατεχάκη προς τον Καλαποθάκη, την οποία παραθέτομαι παρακάτω φαίνεται ότι στις 20 Νοεμβρίου / 3 Δεκεμβρίου έγινε μάχη με τους κομιτατζήδες στην περιοχή της Πρέσπας.

Στις 4/17 Δεκεμβρίου το σώμα του Βάρδα βρισκόταν στο Βιδελούστι, χωρικός από το Λεμπίσοβο τον συνάντησε και του είπε ότι ο Κωνστάντωφ μαζί με τρεις άνδρες του βρισκόταν στο κρησφύγετό του στο Λεμπίσοβο