Gistor

Τον Ιανουάριο οι κομιτατζήδες επωφελούμενοι από την απραξία των ελληνικών σωμάτων λόγω των καιρικών συνθηκών - το χιόνι στο Μοναστήρι έχει φθάσει το ενάμιση μέτρο. - εισβάλουν στο Στρέμπενο και καίνε πολλά πατριαρχικά σπίτια.

Τον ίδιο μήνα αποχωρεί από το σώμα του Καούδη ο Ι. Καλογεράκης και κατατάσσεται μαζί με άλλους συγχωριανούς του κάτω από τις διαταγές του οπλαρχηγού του Βάρδα, Θ. Κουκουλάκη. Μαζί με τον Καλογεράκη εντάσσονται στην ομάδα αυτή και οι Ε. Νικολαϊδης, Ελ. Μπιλαλής, Ι. Δασκαλάκης, Ι. Π. Καλ, από το σώμα του Βάρδα. Λίγες μέρες αργότερα θα προστεθούν και οι Γεώργιος Δημητρακάκης, Γεώργιος Δούκας ή Γκαϊτατζής και ένας Ηλίας από τη Νεγκοβάνη από το σώμα του Κατεχάκη.

Στις αρχές Ιανουαρίου, οι τουρκικές αρχές καταφέρνουν να αιφνιδιάσουν σε ένα σπίτι της Κοζάνης τους Αλέξη Καραλίβανο, Σωτ. Βισβίκη, Δ. Σπανόπουλο, Π. Κόκκινο, Νάνο. Ο τελευταίος καταφέρνει να διαφύγει, οι υπόλοιποι συλλαμβάνονται και οδηγούνται στις φυλακές Μοναστηρίου. Στο σπίτι βρίσκονται και κατάσχονται πολλά ενοχοποιητικά έγγραφα.

Στις αρχές Φεβρουαρίου, σκοτώνουν τον πρόκριτο Χρήστο Τράιτσε, και παλιότερα ο Τράιτσε είχε συλληφθεί από κομιτατζήδες αλλά είχε καταφέρει να διαφύγει

Τον ίδιο μήνα ο βοεβόδας Κόλε επικεφαλής 40 περίπου κομιτατζήδων, λεηλάτησε και έκαψε τρεις πατριαρχικές εκκλησίες στη Ζαγορίτσανη. Στα μέσα του ίδιου μήνα επιτέθηκε εναντίον του Λεχόβου το οποίο θα καταλάμβανε αν ο Ανδρέας Δικώνυμος μαζί με τους λίγους άνδρες του δεν αντιστεκόταν με πείσμα.

Στις 4/17 Φεβρουαρίου συναντιόνται στο Κωσταράζι οι ομάδες του Καούδη και του Κουκουλάκη. Έχουν ότι τουρκικό απόσπασμα πρόκειται να μεταφέρει αιχμαλώτους Έλληνες αντάρτες στο Μοναστήρι και θα περάσει από το δρόμο της Κλεισούρας. Η επιθυμία τους να απελευθερώσουν τους συμπατριώτες τους δεν εκπληρώνεται από το πολύ χιόνι που έχει κατακλύσει την περιοχή και από το γεγονός ότι κοντά στο δρόμο υπάρχουν πολλά εξαρχικά χωριά με αποτέλεσμα το επιχείρημα να είναι πολύ επικίνδυνο. Στη συνέχεια το σώμα του Κουκουλάκη κατευθύνεται προς Λέχοβο του οποίου τη φρούρηση έχει αναθέσει ο Βάρδας.

Στις 6/19 Φεβρουαρίου αναχωρούν από την Μακεδονία ο Μακρής και ο Καραβίτης προκειμένου να επανδρώσουν δικά τους σώματα. Μαζί τους αναχωρούν και οι Έσλιν, Παπαδράκος και καμιά δεκαριά άλλοι καταβεβλημένοι από τις κακουχίες. Την επομένη τους συναντάει ο Γύπαρης ο οποίος συνοδεύει τον άρρωστο Κατεχάκη. Μέσω Κουτσικού, Παλαιοκάστρου φθάνουν στο Ζιγκόστι, στη συνέχεια περνούν τον Αλιάκμονα και Βενέτικο και μέσω Ασπροκκλησιάς, Καλαμπάκας και Βόλου φθάνουν στην Αθήνα στις 16 Φεβρουαρίου / 1 Μαρτίου.

Στις 12/25 Φεβρουαρίου το σώμα του Μπούλακα μπαίνει στην Νεγκοβάνη και σκοτώνει δύο ιερείς αδελφούς από τους οποίους ο ένας ήταν ρουμανίζον και ο άλλος βουλγαρίζον, σκοτώνει επίσης τον Θωμαΐδη ο οποίος ήταν όργανο του βουλγαρικού κομιτάτου και τρεις άλλους.

Στις 17 Φεβρουαρίου / 2 Μαρτίου οι ομάδες του Καούδη και του Κουκουλάκη οι οποίες βρίσκονται στο Λέχοβο και παραμένουν εκεί εξαιτίας του χιονιού που έχει κατακλύσει την περιοχή, συλλαμβάνουν δύο εξαρχικούς, κατοίκους της Ζαγορίτσανης και τέσσερις από τη Μπόμπιστα οι οποίοι μεταφέρουν όπλα στη Ζαγορίτσανη. Τους σκοτώνουν όλους εκτός από έναν ιερέα ο οποίος προσποιείται τον πατριαρχικό.

Στις 19 Φεβρουαρίου / 4 Μαρτίου ο Μιχάλης Τσόντος μαζί με 5 άλλους έχοντας οδηγούς ορισμένους χωρικούς ξεκίνησαν από το Λεμπίσοβο για τη Μογγίλα. Αφού έβαλε φρουρές γύρω από το χωριό πήρε άλλους τρεις και κατέβηκαν στο χωριό, κύκλωσαν την εκκλησία στην οποία βρίσκονταν ο ιερέας, μερικές γυναίκες και παιδιά. Τους είπαν να μην φοβούνται και τους ρώτησαν αν υπήρχαν κομιτατζήδες στο χωριό, αυτοί απάντησαν αρνητικά και 3 γυναίκες έφυγαν για να καλέσουν τους άνδρες. Τελικά μετά από πολύ κόπο έμαθαν ότι στο χωριό βρίσκονταν 9 κομιτατζήδες κάτω από τις διαταγές του Κυριαζώφ, διαδόχου του Κωνστάντωφ. Οι αντάρτες απήγαγαν τον ιερέα και τους υπόλοιπους προκειμένου να τραβήξουν τους κομιτατζήδες προς το μέρος των φρουρών. Πράγματι έτσι έγινε αλλά οι φρουροί είχαν φύγει από τις θέσεις τους. Τοιουτοτρόπως οι αντάρτες δέχθηκαν τα πυρά των κομιτατζήδων και αντιπυροβολώντας σκότωσαν τον ιερέα, έναν Βλάχο και μερικές γυναίκες. Η μάχη κράτησε μια ώρα και τραυματίστηκε ελαφρά στο χέρι ο Βαρδής Κελαϊδής.

Στις 20 Φεβρουαρίου / 5 Μαρτίου μια ελληνική ομάδα πολιόρκησε την Οσνίτσανη και σκότωσε τρεις κατοίκους της μεταξύ των οποίων και τον εξαρχικό ιερέα. Ίσως πρόκειται για το σώμα του Βάρδα το οποίο, σύμφωνα με το ημερολόγιο του Κουκουλάκη, σκότωσε έναν εξαρχικό παπά και τέσσερις άλλους στα Καστανοχώρια και κατά τη συμπλοκή τραυματίστηκε ο Βάρδας στο χέρι.

Στις 26 Φεβρουαρίου / 11 Μαρτίου η συμμορία του Μήτρου Βλάχου εισβάλλει στο Μοναστήρι του Αγ. Νικολάου του Τσιριλόβου και αφού σφάζει τρεις καλόγερους και δύο γυναίκες το λεηλατεί. Ο ηγούμενος, ο σλαβόφωνος εβδομηκονταπενταετής αρχιμανδρίτης Γρηγόριος, βρισκόταν στην Καστοριά και γλύτωσε.

Στις 8/21 Μαρτίου, ο Κόλε από τη Ντομπρόλιστα επικεφαλής μεγάλης ομάδας κομιτατζήδων κατευθύνεται προς το μοναστήρι του Αγ. Νικολάου της Σλίβενης το οποίο παραδίδει στις φλόγες αφού πρώτα σφάζει τον ηγούμενο και τρεις καλόγερους.