Το κάστρο της Βελίκας, στα παράλια της Λάρισας, που χρονολογείται στον 4ο-5ο μ.Χ. αιώνα, έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη της 7ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
Το κάστρο αυτό θεωρείται ως μία από τις πιθανότερες θέσεις τοποθέτησης της αρχαίας Μελιβοίας, της σημαντικότερης αρχαίας πόλης των παράλιων του Κισάβου, γνωστής για το λιμάνι της και την παραγωγή και διακίνηση κρασιού και πορφύρας.

Eπικεφαλής των ανασκαφών είναι η αρχαιολόγος Ντόρα Κατσωνοπούλου. Η Ν. Κατσωνοπούλου διεξάγει σχετικές εργασίες στην περιοχή από το 1988, υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Πατρών, της Αμερικανικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών και της Εταιρείας Φίλων Αρχαίας Ελίκης.

Το ιερό του Απόλλωνα που λατρευόταν στα Τέμπη αναζητούν οι αρχαιολόγοι στα θεμέλια παλαιοχριστιανικής εκκλησίας, στη θέση Παλαιοκκλήσι. Από το ιερό αυτό δεν υπάρχουν ίχνη, περιγραφές όμως παλιών αρχαιολόγων βοηθούν στον προσδιορισμό του.
Σύμφωνα με μαρτυρία του αείμνηστου Δ. Θεοχάρη -είναι ο αρχαιολόγος που με τις πρωτοποριακές του έρευνες τεκμηρίωσε την παρουσία του ανθρώπου για πρώτη φορά στο Αιγαίο κατά την Παλαιολιθική και Νεολιθική Περίοδο- τον Δεκέμβριο του 1957, στη διάρκεια κατασκευής της γέφυρας του Πηνειού στη βόρεια έξοδο της κοιλάδας και κοντά στο νότιο βάθρο προς τον Κίσσαβο, βρέθηκαν τα θεμέλια του ναού του Απόλλωνα, πάνω στα οποία είχε κτισθεί παλαιοχριστιανικός ναός.

Μια οικία της μέσης νεολιθικής περιόδου με πλούσια κεραμικά ευρήματα που χρονολογούνται γύρω στο 5.500- 5.200 π.Χ.- απόδειξη ότι η περιοχή κατοικούνταν από τη νεολιθική περίοδο- έφεραν στο φως οι ανασκαφικές έρευνες στη θέση Χάλκα Μπουνάρ της Κεντρικής Βουλγαρίας, που πραγματοποίησε αποστολή του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού από τις 15 Ιουνίου έως τις 30 Ιουλίου.